" సీత " సంగీత రూపకం

తాళ్ళపాక పెదతిరుమలాచార్యుల వారి రామాయణ సంకీర్తన వ్రాస్తుండంగనే
"కరుణ శ్రీ" పాపయ్య శాస్త్రి గారి "సీత" మదిలో మెదిలింది.రాయకుండా ఉండలేక పోతున్నాను.
చిత్తగించండి.

సీత

(గోమతీ తీరంలో శ్రీరాముడు అశ్వమేధదీక్షితుడై ఉన్నాడు.
కుశలవులు ప్రతిదినమూ యజ్ఞశాలకు వచ్చి రామాయణ గానం
చేస్తున్నారు.ఒకనాడు మహర్షులూ, పౌరజానపదులూ కూడి
యున్న మహాసభలో నిర్దోషురాలైన జానకిని శ్రీరామునకు
సమర్పించుటకు నాల్మీకులవారు సీతతో వస్తున్న దృశ్యం-)

బృందగీతి

శ్రీకారం చుట్టుకున్న
స్త్రీజాతి కధానిక వలె
ఆకారం దాల్చిన లో
కైక శోకగీతిక వలె


వాల్మీకులవారి వెంట
వచ్చుచుంటి వెవ రమ్మా ?
ఎన రమ్మా ఎన రమ్మా ?
అమ్మా! నీ వెవరమ్మా ?


శ్రీరాముడు

భగీరధుని రధం నెనుక
ప్రవహించే సురనది వలె
అరుంధతీవిభుని వెనుక
అరుదెంచే నందిని వలె
వాల్మీకిమహర్షి వెనుక
వస్తున్నది నా జానకి !!


కౌసల్య

నాకోడలు! నాజానకి !
నాభాగ్యము! నాప్రాణము!
చిక్కి చిక్కి తనూవల్లి
చిట్టితల్లి వస్తున్నది


సౌమిత్రి

వాల్మీకాశ్రమము చెంత
వదలిపెట్టి వచ్చినట్టి
ఇక్ష్వాకుల యశోలక్ష్మి
ఇపుడు తిరిగి వస్తున్నది!


భరతుడు

తెల్లనివన్నీ పాలని
నల్లనివన్నీ నీళ్ళని
కల్లా కపటము లెరుగని
కన్నతల్లి వస్తున్నది!


కైక

లోకులు పలుగాకులుగా
'కా కా' యని యరచి కరచి
ఏకాకినిగా చేసిన
కోకిలమ్మ వస్తున్నది!


సుమిత్ర


బ్రతుకంతా బాష్పంగా
పారిజాత పుష్పంగా
పతిసేవావ్రతము నడపు
పరమ సాధ్వి వస్తున్నది!


ఊర్మిళ


మహీస్థలికి దిగివచ్చిన
మహాలక్ష్మి మాదిరిగా
నాల్మీకుల వారివెంట
వస్తున్నది అక్కగారు!

మాండవి

హిమవద్గిరివెంట వచ్చు
ఉమాదేవి చందమ్మున
వాల్మీకుల వారివెంట
వస్తున్నది అక్కగారు!


శృతకీర్తి


రసార్ద్రమై ప్రవహించే
రామాయణరచన రీతి
వాల్మీకులవారి వెంట
వస్తున్నది అక్కగారు!


శత్రుఘ్నుడు

నీతి నియమ రహితమైన
రాతిగుండె సంఘానికి
బుద్ధిచెప్పి పోవుటకై
పెద్దవదిన వస్తున్నది!


వసిష్ఠుడు

కుశలవులను గన్నతల్లి
దశథరేశ్వరుని కోడలు
మన రాముని ధర్మపత్ని
జనకపుత్రి వస్తున్నది!


అరుంధతి

ఆదికవుల గంటములో
అమృతలహరి చిందించిన
వేదమాత మహాసాధ్వి
విశ్వజనని వస్తున్నది!


కుశలవులు


అదిగోరా అమ్మ! అమ్మ!
అనురాగపు పూలకొమ్మ!
ధర్మముతో దయలాగున
తాతవెంట వస్తున్నది!


హనుమ

సీతమ్మ వచ్చింది! !
సీతమ్మ వచ్చింది! !
మాతల్లి మాయమ్మ
సీతమ్మ వచ్చింది! !


ప్రజలు


మన రాణి వచ్చింది
మన రాణి వచ్చింది
ఇనకులాధీశ్వరుని
ఇల్లాలు వచ్చింది!


౨

బృందగీతి


సీత వచ్చి నిలుచున్నది
శ్రీవాల్మీకుల వెంబడి
శ్రీరాముని హృదయంలో
చెలరేగెను పెనుతుఫాను


సీత వచ్చి నిలుచున్నది
శ్రీవాల్మీకుల వెంబడి
రామచంద్రు వదనముపయి
క్రమ్ముకొనెను కార్మబ్బులు


సీత వచ్చి నిలుచున్నది
శ్రీవాల్మీకుల వెంబడి
రాముని నయనమ్ములలో
ప్రేమజలధి గట్లు తెగెను


వాల్మీకి


రఘురామ! రఘురామ! రామ!
రవివంశజలరాశిసోమ!
అవధారు రాజలలామ!
భువనైక పావననామ!

ఈ సీత లోకైకపూత
ఇక్ష్వాకువంశసంజాత!
ఇల్లాలి నంగీకరింపు
చల్లగా జగతి పాలింపు


అటువంటి పుట్టువు పుట్టి
ఇటువంటి ప్రభుని చేపట్టి
ఎటువంటి ఇక్కట్ల నందె
కటకటా మిధిలేశుపట్టి!


ఆనాడు లంకలో బిడ్డ
నగ్నికుండమున నెట్టితివి
ఈనాడు సడి కోడి సఖిని
కానకు వెడలగొట్టితివి


దిని సాక్షి! భువి సాక్షి! హోమ
గవి సాక్షి! రవిసాక్షి! రామ!
వేదాలు సాక్షి! నా తల్లి
వైదేహి సాధ్వీమతల్లి!


బృందగీతి


అన్నాడు వల్మీకభవుడు
విన్నాడు మేదినీధవుడు
తిలకించె పరిషత్తు నపుడు
దీనదీనమ్ముగా నృపుడు


వసిష్ఠుడు

పౌరజానపదులారా!
పరమధర్మవిదులారా!
పరిత్యక్తసాధ్వి నిపుడు
పరిగ్రహించును రాముడు


ప్రజలు

పరీక్ష కావలె పరీక్ష కావలె
పాతివ్రత్యం పరీక్ష కావలె


వాల్మీకి


జనకజ కగ్నిపరీక్ష
జరిగెను మున్నొకమాటు
జనులార! వైదేహి నిపుడు
శంకించు టిది పొరపాటు


ప్రజలు

ఎపుడో ఎచటో ఎవరికి తెలియును
ఇపుడే ఇచటే ఇది కావలయును


వసిష్ఠుడు

సాకేత ప్రజలు మీరు
సత్యపరాజ్ముఖులు కారు
సాధ్వీమణి ఈ జానకి
సందేహింతురు దేనికి


ప్రజలు

ప్రత్యక్షములో పరోక్షమేటికి!
పరీక్ష కొరకే నిరీక్ష నేటికి!


బృందగీతి


ప్రాచేతసముని రాముని
జూచెను సాకాంక్షముగా
చూచి చూడనట్లు శిరము
నూచె రాము డడ్డముగా


వాల్మీకులు దీనముగా
వసిష్ఠులను తిలకించిరి
వసిష్ఠులును మౌనముగా
వారిని గని తలవంచిరి


శ్రీరాముడు

ఫ్రజారాధనమె రఘుకుల
పార్ధివులకు ధర్మపథము
ప్రజలందరు విన జానకి
పలుకుగాక మరి శపథము


వాల్మీకి


ముద్దులబిడ్డా! వింటివె
పెద్దలైన వీ రెల్లరు
శపథ మొనర్చిననెగాని
సాధ్విగ నిను గననొల్లరు.


౩
బృందగీతి
సీత వచ్చి నిలుచున్నది
శ్రీవాల్మీకుల ముందర-
శ్రీరాముని పేరులోని
శ్రీ సిగ్గున శిరసు వంచె.

సీత వచ్చి నిలుచున్నది
శ్రీవాల్మీకుల ముందర-
రాతిగుండె రాజనీతి
రఘురాముని కనులు మూసె.

సీత వచ్చి నిలుచున్నది
శ్రీవాల్మీకుల ముందర-
గగనము నిర్ఘాంతపోయి
కన్నార్పక చూచుచుండె.

సీత వచ్చి నిలుచున్నది
శ్రీవాల్మీకుల ముందర-
గుండె కరిగి కెరటాలై
గోమతి వెక్కి వెక్కి యేడ్చె

సీత వచ్చి నిలుచున్నది
శ్రీవాల్మీకుల ముందర-
కాలం కాలాడక క్షణ
కాలం స్తంభించిపోయె


సీత వచ్చి నిలుచున్నది
శ్రీవాల్మీకుల ముందర-
వియత్పథములో వేల్పుల
విమానాలు క్రిక్కిరిసెను

సీత వచ్చి నిలుచున్నది
శ్రీవాల్మీకుల ముందర-
భూతధాత్రి గుండెలలో
మాతృత్వం పొంగిపొరలె.


౪
బృందగీతి

అరుంధతీ వసిష్ఠులను
అవలోకించెను జానకి
జాలి దూలు ముగురత్తల
అవలోకించెను జానకి


అన్నగారి మొగము గాంచు
అనుజుల గాంచినది సీత
బిక్కమొగము వేసిన
బిడ్డల గాంచినది సీత


అల్లాడే చెల్ల్రెండ్ర మ
హార్తిని కనుగొనె జానకి
మూర్ఛిల్లిన ఆంజనేయ
మూర్తిని కనుగొనె జానకి


భయపడి గుజగుజలువోవు
ప్రజలను చూచినది సీత
బరువుగ కనురెప్ప లెత్తి
ప్రభువుని చూచినది సీత


అభిమానం పట్టలేక
ఆక్రోశించినది సీత!
అవమానం మోయలేక
ఆక్రందించినది సీత!


"అమ్మా! అమ్మా! అమ్మా!"
అని ముమ్మారనెను సీత
అమ్మ లేని బిడ్డలాగు
అలమటించె మహీజాత!



సీత


శ్రీరాముని స్మరణమె నా
జీవన సర్వస్వమేని
నా తల్లీ భూదేవీ!
నాకు త్రోవ చూపింపుము!


నా నాథుని తప్ప పరుల
నా మదిలో తలపనేని
నా తల్లీ భూదేవీ!
నను నీ యొడి చేర్చుకొమ్ము!

స్వామి చరణ కమల రుచుల
నా మానస మలరునేని
నా తల్లీ భూదేవీ!
నను నీలో కలుపుకొనుము!


౫
బృందగీతి

"జననీ! జననీ! జననీ!"
అని ముమ్మారనెను సీత!
జనని లేని బిడ్డ చంద
మున వాపోయినది సీత!


"కటకట! కటకటా!" యనుచు
కరిగి నీరయ్యెను స్వామి
"ఫటఫట ఫటఫటా" యనుచు
భ్రద్దలై పోయెను భూమి


భూమాత సాక్షాత్కరించి
పుత్రిని బుజ్జగించినది
కన్నీరు పైటతో నొత్తి
గట్టిగా కౌగిలించినది.


కన్నతల్లిని కౌగిలించి
గళమెత్తి రోదించె సాధ్వి
అనుగుబిడ్డను బుజ్డగించి
తనవెంట గొనిపోయె పృధ్వి

"సీతా" "సీతా" "సీతా"
శ్రీరాముని కంఠధ్వని!
"మాతా" "మాతా" "మాతా"
పాతాళమున ప్రతిధ్వని!


'కరుణ శ్రీ' అంటారు 'అరుణ రేఖలు' అనే తన ఉపోద్ఘాతంలో
"భగవంతుడు కరుణామయుడు.సృష్టి కరుణామయం.
జీవితం కరుణామయం.ప్రపంచం కరుణలో పుట్టి కరుణలో
పెరిగి కరుణలోనే విలీనమౌతుంది." అని.

ఈ కవితను గురించి పీఠిక లో ఇలా అన్నారు.
"సీత" ఒక చిరు సంగీత రూపకము,తెలుగు వారికి వాల్మీకి
రామాయణ కథ సుపరిచితమైనను కవితా మాధుర్యము మాత్రము సుదూరము.
వాల్మీకి రామాయణము లోని ఐతిహాసిక సౌలభ్యము,సాహితీ సారళ్యము,
ఉపమాన ప్రయోగ కౌశల్యము ఈ "సీత"అనే ఖండకావ్యములోనికి కొంతమేర
అవతరింప జేయగలిగినాడు కవి.'ఆకారం దాల్చిన లోకైక శోకగీతిక వలె-
భగీరథుని రథం వెనుక ప్రవహించే సురనది వలె- ధర్మంతో దయలాగున
వాల్మీకి మహర్షి వెంట వైదేహి వెడలి వచ్చినది.
శ్రీమద్రామాయణ మహాకావ్యము ఇక్షురస మహోదధి అయితే ఈ "సీత"
ఖండకృతి పంచదార స్ఫటికమాలిక.--

నాకెంతో యిష్టమయిన ఈ "సీత" మీకందరికీ కూడా నచ్చుతుంది. నా
చిన్నతనంలో రేడియో లో సంగీత రూపకం గా వచ్చేవుంటుంది.నాకు వినే అవకాశం
దక్కలేదు.ఎవరి దగ్గరైనా ఈ సంగీత రూపకం ఉండి ఉంటే అది వినగలిగే
అదృష్టం కలిగితే---???