అనేజ దేకం మనసో జవీయో, నై నద్ధేవా ఆప్ను వన్ పూర్వమర్షత్

అనేజ దేకం మనసో జవీయో, నై నద్ధేవా ఆప్ను వన్ పూర్వమర్షత్ తధ్ధావతో2న్యా నత్యేతి తిష్ఠత్, తస్మిన్న పో మాతరిశ్వాదధాతి "యచ్ఛాప్నోతి య దాదత్తే, యచ్ఛాత్తి విషయా నిహ య చ్చాస్య సంతతో భావ, స్తస్మా దాత్మేతి కీ ర్త్యతే ". 4 మధు. మెదల దొకటె యాత్మము, కాని మించు మనోజవంబు గదియలేరు దేవులు దాని ; కాని ముందదియె పోవు అది కదలకయె పరువెత్తు నన్నింటి దాటిపోవు అదియె యుండఁగ వాయువు ప్రాణుల పనులు దిద్దు. దేవులు - ద్యోతనస్వభావముగల నేత్రాది జ్ఞానేంద్రియములని శంకరులు. ఆత్మ ఆకాశమువలె సర్వవ్యాపియు నామరూపాదులు లేనిదియుఁ గాన కదలకయె యన్నిటిని దాటి యుండునని భావము. ఆత్మ కలదు, ఒకటె. మనసుకంటె వేగము గలది. దీనిని దేవులు - (ఇంద్రియములు ) సమీపింపలేరు. అది ముందుగానే పోవును. అది కదలనిదై పరువెత్తుకొనిపోవునట్టి యితరేంద్రియములను అతిక్రమించి పోవును. ఆ యాత్మ యన్నపుడు వాయువు ప్రాణులకు చేష్టాదిశక్తులను విభజించుచున్నది. ఆత్మ పదమునకు వ్యుత్పత్తి యీ విధముగాఁ జెప్పబడినది. అన్నిటిని వ్యాపించునది, అన్నిటిని దనయందు లయింపఁ జేయునది, విషయముల ననుభవించునది, త్రాటియందుఁ బాముగుణములవలె దీనియందు ప్రపంచరూపము లారోపింపఁబడునుగాన " ఆత్మ" అని వ్యుత్పత్తి.( చర్ల గణపతి శాస్త్రి గారి ఉపనిషత్సుధ నుండి )

కుర్వ న్నే వేహ కర్మాణి, జిజీవిషే చ్ఛతం సమా:

కుర్వ న్నే వేహ కర్మాణి, జిజీవిషే చ్ఛతం సమా: ఏవం త్వయి నాన్యథేతో2స్తి, న కర్మ లిప్యతే నరే . కం. ధరఁ గర్మలు చేయుచునే నిరతము నూరేండ్లు బ్రతుక నెంచఁగ వలయున్ మఱొకగతి లేదు నీ కిఁక నరసి యిటులు చేయఁ గర్మ లంటవు నరునిన్. 2 కర్మలు - అగ్నిహోత్రాది కర్మలని పూర్వులు, స్వస్వభావోచిత కర్మలని నవీనులు. ఈ లోకమందు కర్మలు చేయుచునే నూరుసంవత్సరములు జీవింపఁ గోరవలయును. మఱియొక మార్గము లేదు. ఇట్లు జీవింపఁ గోరు నరుఁడవయిన నీకు అశుభకర్మములు అంటుకొనవు.

ఈశావాస్యమిదం సర్వం, యత్కించ జగత్యాం జగత్

ఈశావాస్యమిదం సర్వం, యత్కించ జగత్యాం జగత్ తేన త్యక్తేన భుంజీథాః, మా గృధ: కస్య స్విద్ధనం , 1 కం. భగవంతుడు భువి మాఱుచు నగపడు నీ ప్రతిపదార్ధమందును నుండెన్ తగ నది త్యాగము చే నిపు డె గాచికొను ; మిది యెవరి ధనంబౌ. సంస్కృతమున "ఈశావాస్య" అని మొదలు పెట్టఁబడుటచే ఈశావాస్యోపనిషత్తు అని పేరు వచ్చెను. అవిద్యను అజ్ఞానమును నశింపఁ జేయునదిగాన ఉపనిషత్తు అని వ్యుత్పత్తి. జగతిసందు మార్పుచెందు నిది యంతయుఁ బరమేశ్వరునిచే నిండియుండెను. దానిని త్యాగముచే నిన్ను రక్షించుకొనుము. దేనిని గోరకుము. ఇది యెవరి ధనము ?

ఈశావాస్యోపనిషత్

ఈశావాస్యోపనిషత్
ఆవాహన / నాందీ శ్లోకం: ఓం పూర్ణమద: పూర్ణమిదం పూర్ణాత్ పూర్ణముదచ్చ్యతే పూర్ణస్య పూర్ణమాదాయ పూర్ణమేవావిశిష్యతే కం. పూర్ణము బ్రహ్మము జగ మిది పూర్ణమ; యాపూర్ణునుండి పూర్ణము వెడలెన్ పూర్ణం బగు నీజగతికిఁ బూర్ణత్వము గూర్చి యింకఁ బూర్ణమె మిగులున్. ఆ బ్రహ్మమంతట వ్యాపించినది. నామరూపసహితమైన యీ జగమును అంతట వ్యాపించినదె. ఆ పూర్ణమైన బ్రహ్మమునుండి పూర్ణమైనజగము బయలుదేరుచున్నది. జగమునకు పూర్ణత్వమును గలిగించి యాపూర్ణమైన బ్రహ్మమె మిగిలినది. పైన వ్రాసిన విషయములు శ్రీ చర్ల గణపతి శాస్త్రి గారి ఉపనిషత్సుధ మొదటి భాగము -1 నుండి ఎత్తి వ్రాయబడినవి.  వారు ఈ పుస్తకములో ఈశ కేన కఠ ప్రశ్నోపనిషత్తులను తెలుగు పద్యములుగా తెనిగించిరి.

ముద్దులు మోమున ముంచఁగను

ముద్దులు మోమున ముంచఁగను నిద్దపు కూరిమి నించీని II పల్లవిII మొల చిరుఘంటలు మువ్వలు గజ్జలు ఘలఘలమనఁగాఁ గదలఁగను ఎలనవ్వులతో నీతఁడు వచ్చి జలజపుచేతులు చాఁచీని IIముద్దుII అచ్చపుఁ గుచ్చుముత్యాల హారములు పచ్చల చంద్రాభరణములు తచ్చిన చేతుల తానె దైవమని అచ్చట నిచ్చట నాడీని IIముద్దుII బాలుఁడు కృష్ణుఁడు పరమపురుషుఁడు నేలకు నింగికి నెరిఁబొడవై చాలించి ( చాల ?) వేంకటాచలపతి దానై మేలిమి సేఁతల మించీని. IIముద్దుII  5-303

హరిదంభోరుహలోచన ల్గగగనరంగాభోగ రంగ త్తమో

వెయ్యేళ్ళ తెలుగు పద్యం. మ. హరిదంభోరుహలోచన ల్గగనరంగాభోగరంగ త్తమో భర నేపథ్యము నొయ్య నొయ్య సడలింపన్, రాత్రి శైలూషికిన్ వరుసన్ మౌక్తికపట్టమున్, నిటలమున్, వక్తంబునుం దోఁచె నా హరిణాంకాకృతి వొల్చె రే కయి, సగం బై, బింబ మై తూర్పునన్. ఇది వసు చరిత్రలో రామరాజ భూషణుని చంద్రోదయ వర్ణన. వెయ్యేళ్ళ తెలుగు పద్యం పేరుమీదుగా ఆంధ్రప్రభ సచిత్ర వారపత్రికలో (1980 దశకంలో ) కీ.శే. పుట్టపర్తి నారాయణాచార్యులు గారు నిర్వహించిన శీర్షికలోని తొట్టతొలి పద్యం. గగనరంగ మనే విశాల రంగస్థలం మీద రాత్రి అనే నట్టువకత్తె చూపించబోయే నాట్య ప్రదర్శనకు ముందుగా పద్మలోచనలు తాము పట్టుకున్న చీకటి అనే తెఱను మెల్లమెల్లగా సడలిస్తుండగా రాత్రి అనే నట్టువకత్తెకు వరుసగా ముందు మౌక్తిక పట్టము, తఱువాత నుదుటి భాగము ఆ తఱువాత నిండుముఖమూ కనిపించినట్లుగా మొదట ఒక వంకర రేక గాను తఱువాత సగ భాగముగాను తఱువాత పూర్ణబింబమూ గాను తూర్పున ఉదయిస్తూన్న ( లేడిని తనయందు గలిగి ఉన్న) చందమామ కనిపించినదట. ఎంత మనోహర వర్ణన !

శ్రీ అన్నమాచార్య సంకీర్తనా గానం

విజయవాడ శ్రీ తుమ్మలపల్లి కళాక్షేత్రంలో జరగబోయే శ్రీ అన్నమాచార్య సంకీర్తనా  గానం

5 వ నంబరు గుంపు వారిచే గానం చేయబడు సంకీర్తనలు - వాటి వివరములు. మొదటి సంకీర్తన - నానాటి బతుకు నానాటి బతుకు నాటకము కానక కన్నది కైవల్యము IIపల్లవిII పుట్టుటయు నిజము పోవుటయు నిజము నట్టనడిమి పని నాటకము యెట్ట నెదుట కల దీ ప్రపంచము కట్ట కడపటిది కైవల్యము. IIనానాII కుడిచే దన్నము కోక చుట్టెడిది నడు మంత్రపు పని నాటకము వొడి గట్టుకొనిన వుభయ కర్మములు గడి దాటినపుడే కైవల్యము. II నానా II తెగదు పాపము తీరదు పుణ్యము నగి నగి కాలము నాటకము యెగువనె శ్రీ వేంకటేశ్వరు డేలిక గగనము మీదిది కైవల్యము. IIనానాII రెండవ సంకీర్తన - మర్ద మర్ద మమ బంధాని నాట

మర్ద మర్ద మమ బంధాని దుర్దాంత మహాదురితాని IIపల్లవిII చక్రాయుధ రవిశతతేజోంచిత సక్రోధ సహస్ర ప్రముఖా విక్రమక్రమా విస్ఫులింగకణ నక్రహరణ హరినవ్యకరాంకా. II మర్దII కలితసుదర్శన కఠిన విదారణ కులిశ కోటిభవ ఘోషణా ప్రళయానల సంభ్రమవిభ్రమకర రళితదైత్యగళరక్తవికీరణా. II మర్ద II హితకర శ్రీ వేంకటేశ ప్రయుక్త సతత పరాక్రమజయంకర చతురో2హం తే శరణం గతో2స్మి యితరాన్ విభజ్య యిహ మాం రక్ష. II మర్ద II2-81 మూడవ సంకీర్తన - రామ రామ రామకృష్ణ రామ రామ రామకృష్ణ రాజీవలోచన నీకు దీము వంటి బంటననే తేజమే నాది II పల్లవిII వారధి దాటి మెప్పించ వాయుజుడ నే గాను సారె చవుల మెప్పించ శబరి గాను బీరాన సీత నిచ్చి మెప్పించ జనకుండ గాను ఏ రీతి మెప్పింతు నన్నెట్లా గాచేవో. II రామ II ఘనమై మోవి మెప్పించ గరుడుడ నే గాను కొన కామ సుఖమిచ్చు గోపిక గాను వినుతించి మెప్పించ వేయినోళ్ళ భోగి గాను నిన్నెట్లు మెప్పించు నన్ను గాచే దెట్లా. II రామ II నవ్వుచు పాడి మెప్పించ నారదుడ నే గాను అవ్వల ప్రాణమీయ జటాయువు గాను ఇవ్వల శ్రీ వేంకటేశ యిటునీకె శరణంటి అవ్వల నా తెరువిదే రక్షించే దెట్లా. II రామ II నాల్గవ సంకీర్తనవాఁడె వేంకటేశుఁడనే వాఁడే వీఁడు (భూపాళం పుస్తకం లోనిది) పాడాల్సినది (రసికరంజని)       వాఁడె వేంకటేశుఁడనే వాఁడె వీఁడు వాఁడి చుట్టుఁ గైదువవలచేతివాఁడు II పల్లవిII కారిమారసుతునిచక్కనిమాటలకుఁ జొక్కి  చూరగా వేదాలగుట్టు చూపినవాఁడు తీరని వేడుకతో తిరుమంగయాళువారి- ఆరడిముచ్చిమికూటి కాసపడ్డవాఁడు II వాఁడె II పెరియాళువారిబిడ్డ పిసికి పై వేసిన- విరులదండల మెడవేసినవాఁడు తరుణి చేయివేసిన దగ్గరి బుజము చాఁచి  పరవశమై చొక్కి పాయలేనివాఁడు II వాఁడె II పామరులఁ దనమీఁది పాటలెల్లాఁ బాడుమంటా భూమికెల్లా నోర నూరిఁపోసినవాఁడు మామ కూఁతురల మేలుమంగనాచారియుఁ దాను గీముగానే వేంకటగిరి నుండేవాఁడు. II వాఁడె II ఐదవ సంకీర్తన - ఎదుట నున్నాడు వీడె ఎదుట నున్నాడు వీడె ఈ బాలుడు మది తెలియమమ్మ ఏ మరులో కాని II పల్లవి II పరమ పురుషుడట పసుల గాచెనట సరవులెంచిన విన సంగతాయిది పరియె తానట ముద్దులందరికి జేసెనట ఇరవాయనమ్మ సుద్దులేటివో గాని II ఎదుట II వేదాల కొడయడట వెన్నలు దొంగిలెనట నాదించి విన్నవారికి నమ్మికా యిది ఆదిమూల మీతడట ఆడికెల చాతలట కాదమ్మ ఈ సుద్దులెట్టికతలో కాని II ఎదుట II అల బ్రహ్మ తండ్రియట యశోదకు బిడ్డడట కొలదొకరికి చెప్పకూడునా యిది తెలిసి శ్రీ వేంకటాద్రి దేవుడై నిలిచెనట కలదమ్మ తనకెంతో కరుణో కాని II ఎదుట II  ఆఱవ సంకీర్తన - జయ జయ రామ జయ జయ రామ సమర విజయ రామ భయహర నిజ భక్త పారీణ రామా II పల్లవి II జలధి బంధించిన సౌమిత్రి రామా సెలవిల్లు విరచిన సీతారామా అల సుగ్రీవు నేలిన అయోధ్య రామా కలిగి యజ్ఞము కాచె కౌసల్య రామా II జయ II అరి రావణాంతక ఆదిత్యకుల రామా గురు మౌనులను గాచే కోదండ రామా  ధర నహల్య పాలిటి దశరథ రామా హరురాణి నుతుల లోకాభి రామా II జయ II అతి ప్రతాపముల మాయామృగాంతక రామా సుత కుశలవ ప్రియ సుగుణ రామా వితత మహిమల శ్రీవేంకటాద్రి రామా మతిలోన బాయని మనువంశ రామా II జయ II ఏడవ సంకీర్తన - వెనకేదో ముందరేదో వెనకేదో ముందరేదో వెర్ఱి నేను, నా మనసు మరులు దేర మందే దొకో II పల్లవి II చేరి మీదటి జన్మము సిరులకు నోమేగాని ఏ రూపై పుట్టుదునో ఎఱగ నేను కోరి నిద్రించ పరచుకొన నుద్యోగింతు కాని సారె లేతునో లేవనో జాడ తెలియ ( నేను ) II వెన II తెల్లవారినపుడెల్లా తెలిసితి ననేకాని కల్ల యోదొ నిజమేదో కాన నేను వల్ల చూచి కామినుల వలపించే గాని మొల్లమై నా మేను ముదిసిన దెఱగ II వెన II పాపాలుచేసి మరచి బ్రదుకు చున్నాడగాని వైపుగ చిత్రగుప్తుడు వ్రాయుటెఱగ ఏపున శ్రీవేంకటేశు నెక్కడో వెదకేగాని నాపాలి దైవమని నన్నుగాచు టెరగ II వెనII 8 వ సంకీర్తన - రామచంద్రు డితడు రామచంద్రుడితడు రఘువీరుడు కామిత ఫలము లియ్యగలిగె నిందరికి II పల్లవిII గౌతము భార్యపాలిటి కామధేను వితడు ఘాతల కౌశికుపాలిటి కల్పవృక్షము సీతాదేవి పాలిటి చింతామణి ఇతడు ఈతడు దాసులపాలిటి ఇహపర దైవము II రామ II పరగ సుగ్రీవు పాలి పరమ బంధుడితడు సరి హనుమంతు పాలి సామ్రాజ్యము నిరతి విభీషణు పాలి నిధానము ఈతడు గరిమ జనకు పాలి ఘనపారిజాతము. II రామ II తలప శబరి పాలి తత్త్వపు రహస్యము అలరి గుహుని పాలి ఆదిమూలము కలడన్న వారి పాలి కన్ను లెదుటి మూరితి వెలయ శ్రీ వేంకటాద్రి విభు డితడూ. II రామ II  9 వ సంకీర్తన - ఆదిదేవ పరమాత్మా దేవగాంధారి ( పుస్తకములో నున్నది) పాడవలసినది (సింధు భైరవి ) ఆదిదేవ పరమాతుమా వేదవేదాంతవేద్య నమో నమో II పల్లవి II పరాత్పరా భక్త భవభంజనా  చరాచరలోకజనక నమో నమో II ఆది II గదాధరా వేంకటగిరినిలయా సదానంద ప్రసన్న నమో నమో II ఆది II 10 వ సంకీర్తన - శరణు శరణు  శరణు శరణు సురేంద్ర సన్నుత శరణు శ్రీ సతి వల్లభ శరణు రాక్షస గర్వ సంహర శరణు వేంకటనాయకా ii శరణు ii కమలధరుడును కమల మిత్రుడు  కమల శత్రుడు పుత్రుడు క్రమముతో మీ కొలువుకిప్పుడు కాచినా రెచ్చరికయా ii శరణు ii అనిమిషేంద్రులు మునులుదిక్పతు లమర కిన్నర సిద్ధులు ఘనతతో రంభాదికాంతలు కాచినా రెచ్చరికయా ii శరణు ii ఎన్నగల ప్రహ్లాద ముఖ్యులు  నిన్ను కొలువగ వచ్చిరి విన్నపము వినవయ్య తిరుపతి వేంకటాచల నాయకా. ii శరణు ii

శ్రీరాముని సద్గుణాలు ( మందరం నుంచి )

కైక కోరికపై వనవాసం చేయటానికి వెళ్తున్న శ్రీరామునకై యంతఃపురస్త్రీలు దుఃఖించుట

కం. మ్రొక్కుచుఁ దల్లికిఁ దండ్రికి,నక్కరణిని రామచంద్రుఁ డరిగిన నాపై నొక్కమొగి నంతిపురమున, మిక్కుటమై యార్తరవము మింటికి నెగసెన్. ప్రస్తుతము శ్రీరామప్రజల వృత్తాంతము చెప్పుటచాలించి యీలోపల నంతఃపురమున జరిగిన వృత్తాంతమును గవి చెప్పుచున్నాడు. ముందు చెప్పిన విధముగా శ్రీరాముఁ డందఱు తల్లులకుఁ దండ్రికి నమస్కరించి రథమెక్కి పయనమై పోఁగా నంతఃపురమున మిక్కిలి యధికమైన యేడుపుధ్వని యాకాసమున కెగసెను. కం. గతి యెవ్వఁ డనాథులకున్, గతి యెవ్వఁడు దుర్బలులకుఁ గడుఁ దపసులకున్ గతి యెవఁడు శరణ మెవఁడా, పతి గతిచెడి యెచటి కేగువాఁడో యకటా. పోతనగారి బాణీ స్పష్టంగానే కనిపిస్తున్నది. దిక్కులేనివారికిని బలములేనివారికిని నెవఁడు పొందఁదగివనవాఁడో తపస్సు చేసికొనువారికిఁ బ్రాపింపఁ దగినవాఁడు రక్షకుఁడు నెవఁడో యట్లందఱకు రక్షకుఁడు ప్రాప్యుఁడైనవాఁడు ప్రాపురక్షకుఁడు లేక యయ్యో యెక్కడఁ బోవుచున్నాఁడో. సీ. తనమీఁద నెవరైనఁ దంట లాడిన నైనఁ , గోపంబు చెందఁడే కొమ్మలార ! యేమి చేసిన నది యెవరి నొప్పించునో, యని జంకుచుండునే యమ్మలార ! యెవ్వరేనియుఁ గింక నొ వ్వొంద వారల, నూఱట లాడునే యువిదలార ! పరసుఖదుఃఖముల్ స్వసుఖదుఃఖము లట్లు , పరికించు చుండునే తరుణులార ! తే. కన్న తల్లిని గౌసల్యఁ గన్న పగిది మనల నందఱఁ జూచునే మగువలార ! యట్టి పుణ్యాత్ముఁ డటువంటి యనఘు చరితుఁ డెచట నున్నాఁడొ కటకటా యెందు జనునొ. 1124  తనమీద నెవరైనను గొండెములు చెప్పినను గోపింపఁడు. తానుజేయు కార్య మెవరి మనమునకైన నొప్పి కలిగించునో యనిసందేహించి   యట్లెవరి మనసు నొవ్వని కార్యములే చేయుచుండును. తనమీఁద నెవరైన గోపించి నొప్పి చెందినను వారలను సమాధానపఱుచును. ఇతరుల సుఖము తనసుఖముగను ఇతరుల దుఃఖము తన దుఃఖముగను జూచుచుండును. కన్నతల్లిని గౌసల్య నేవిధముగఁ జూచునో యట్టులే మనలనందఱఁ జూచును. అటువంటి పుణ్యాత్ముఁడు అటువంటి నిర్దుష్ట చరిత్రుఁడు ఎందున్నాఁడో - యెందు బోవుఁచున్నాఁడో , ఈలాంటి ఎన్నో అందమైన పద్యాలతోనూ, అర్థ తాత్పర్య వాఖ్యానాలతోనూ సాగిపోతుంటుంది వాసుదాసు ( వావిలికొలను సుబ్బారావు ) గారి సుందరమైన మందర వ్యాఖ్యానము. అందఱూ తప్పక చదవాల్సిన మంచి పుస్తకం.

కరుణశ్రీ గారి మందార మకరందాలు - చుక్కగుర్తు పద్యాలు

 -కరుణశ్రీ గారి చుక్కగుర్తు పద్యాలు విశ్వప్రేమ సీ. ఏ ప్రేమ మహిమచే నీ ధారుణీచక్ర  మిరుసు లేకుండనే తిరుగుచుండు ఏ ప్రేమమహిమచే నెల్ల నక్షత్రాలు నేల రాలక మింట నిలిచియుండు ఏ ప్రేమమహిమచే పృథివిపై బడకుండ  కడలిరాయుడు కాళ్ళు ముడుచుకొనును ఏ ప్రేమమహిమచే నీ రేడు భువనాల  గాలిదేవుడు సురటీలు విసరు గీ. ఆ మహాప్రేమ - శాశ్వతమైన ప్రేమ - అద్భుత మఖండ మవ్యక్తమైన ప్రేమ - నిండియున్నది బ్రహ్మాండభాండమెల్ల ప్రేయసీ ! సృష్టియంతయు ప్రేమ మయము ! ! తపోభంగముఉ.అందము చిందిపోవ చెవియందలి చెందొవ జారుచుండ "పూలందుకొనుం " డటంచు సుమనోంజలి ముందుకు చాచి శైలరాణ్ణందన వంగె - చెంగున ననంగుని చాపము వంగె - వంగె బాలేందుధరుండు కాన్కలు గ్రహింపగ ఉన్నమితోర్ధ్వకాయుడై. పుష్పవిలాపము.ఉ.నేనొక పూలమొక్కకడ నిల్చి చివాలున కొమ్మవంచి గోరానెడు నంతలోన విరులన్నియు జాలిగ నోళ్ళువిప్పి "మాప్రాణము తీతువా" యనుచు బావురుమన్నవి - క్రుంగిపోతి - నామానసమం దెదో తళుకుమన్నది పుష్పవిలాప కావ్యమై.ఉ.ఆయువు గల్గు నాల్గు గడియల్ కనిపెంచిన తీవతల్లి జాతీయత దిద్ది తీర్తుము - తదీయ కరమ్ములలోన స్వేచ్ఛమైనూయల లూగుచున్ మురియుచుందుము - ఆయువు దీరినంతనేహాయిగ కన్ను మూసెదము - ఆయమ చల్లని కాలివ్రేళ్ళపై.ఉ.గాలిని గౌరవింతుము సుగంధము పూసి; సమాశ్రయించు భృంగాలకు విందు సేసెదము కమ్మని తేనెలు; మిమ్ముబోంట్ల నేత్రాలకు హాయి గూర్తుము; స్వతంత్రుల మమ్ముల స్వార్థబుద్ధితోతాళుము త్రుంపబోవకుము ! తల్లికి బిడ్డకు వేఱు సేతువే !ఉ.ఊలుదారాలతో గొంతు కురి బిగించిగుండెలోనుండి సూదులు గ్రుచ్చి కూర్చిముడుచుకొందురు ముచ్చటముడుల మమ్ముఅకట ! దయలేనివారు మీ యాడువారు. కుంతీ కుమారిచ.అది రమణీయ పుష్పవన - మా వనమం దొక మేడ - మేడపైనది యొక మాఱుమూలగది - ఆ గదితల్పులు తీసి మెల్లగాపదునయిదేండ్ల యీడుగల బాలిక - పోలిక రాచపిల్ల - జంకొదవెడి కాళ్ళతోడ దిగుచున్నది క్రిందికి మెట్లమీదుగన్ !ఉ.కన్ని యలాగె వాలకము కన్పడుచున్నది - కాదు కాదు - ఆచిన్ని గులాబి లేత అరచేతులలో - పసిబిడ్డ డున్నయట్లున్నది - ఏమి కావలయునోగద ఆమెకు - అచ్చుగ్రుద్దినట్లున్నవి - రూపురేక - లెవరో యనరా దత డామెబిడ్డయే ! మ." ముని మంత్రమ్ము నొసంగనేల ? ఇడెబో మున్ముందు మార్తాండు రమ్మని నే కోరగనేల ! కోరితినిబో ఆతండు రానేల ? వచ్చెనుబో కన్నియనంచు నెంచక ననున్ జేపట్టగానేల ? పట్టెనుబో పట్టి నోసంగనేల ? అడుగంటెన్ కుంతి సౌభాగ్యముల్ ".గీ."ఈ విషాదాశ్రువులతోడ నింక నెంతకాల మీ మేను మోతు ? గంగాభవానికలుషహారిణి - ఈ తల్లి కడుపులోనకలిసిపోయెద నా కన్న కడుపుతోడ."ఉ.నన్నతి పేర్మిమై గనెడి నా తలిదండ్రుల ప్రేమ యర్థమౌచున్నది; నేడు బిడ్డ నిట నొంటరిగా విడిపోవ కాళ్ళు రాకున్నవి: యేమి సేతు; కనియున్ గనలేని యభాగ్యురాల నేనన్ని విధాల - కన్న కడుపన్నది కాంతల కింత తీపియే ! ఉ.పెట్టియలోన నొత్తిగిలబెట్టి నినున్ నడిగంగలోనికిన్నెట్టుచునుంటి తండ్రి ! యిక నీకును నాకు ఋణంబుదీరె, మీదెట్టుల నున్నదో మన యదృష్టము ! ఘోరము చేసినాను నాపుట్టుక మాసిపోను ! నినుబోలిన రత్నము నాకు దక్కునే ! ఊర్మిళా కుమారిచ.రమణుడు చెంతనుండిన నరణ్యములే యపరంజి మేడలౌరమణుడు లేక మేడలె యరణ్యములౌ - ఇకనేమి జానకీరమణికి రాణివాసమె అరణ్యనివాసము - నీవు నీ మనోరమణుని బాసి ఘోరపుటరణ్యములో బడిపోతి విచ్చటన్. ఉ.అత్తరి "పోయి వత్తును ప్రియా ! యిక నే" నను భర్తకెట్టి ప్రత్యుత్తర మీయలేక యెటులో తలయెత్తి యెలుంగురాని డగ్గుత్తికతోడ నీలి కనుగొల్కుల బాష్పకణమ్ము లాపుచున్ "చిత్త" మటన్న నిన్ను గన చిత్తము నీరగునమ్మ ఊర్మిళా !ఉ.పైటచెఱంగుతో పుడమిపై బడకుండగ నద్దుకొమ్ము నీకాటుక కన్నుదామరల కాలువలై ప్రవహించు వేడి కన్నీటి కణాలు - క్రిందపడనీయకు ! ముత్తమసాధ్వి వైన నీబోటి వధూటి బాష్పములు భూమి భరింపగలేదు సోదరీ !శా.చెల్లెం డ్రిర్వురు ప్రాణ వల్లభుల సంసేవించుచున్నారు; తానుల్లాసమ్మునమ సీత వల్లభునితో నుండెన్ వనిన్ ! నీ వెటుల్తల్లీ ! భర్తృ వియోగ దుఃఖమున నుల్లం బల్ల కల్లోలమైయల్లాడన్ కడత్రోతువమ్మ : పదునా ల్గబ్దమ్ము లేకాకృతిన్. ఉ.కమ్మని జవ్వన మ్మడవిగాచిన వెన్నెలజేసి, భర్తృవాక్యమ్ముల కడ్డుచెప్పక మహత్తరమౌ పతిభక్తిలోన సీతమ్మను మించిపోయితివి - తావక దివ్య యశోలతా వితానమ్ములు ప్రాకిపోయె భువనమ్ముల; పుణ్యవతీవతంసమా ! అనసూయాదేవిగర్భములేదు - కష్టపడి కన్నది లే - దిక బారసాల సందర్భము లే - దహో ! పురిటిస్నానముల్ నడికట్లులేవు - ఏస్వర్భువనాలనుండి దిగివచ్చిరి నీ ప్రణయాంక పీఠి కీయర్భకు ? లంతులేని జననాంతర పుణ్యతపఃఫలమ్ములై.  మహాకవి పోతనఉ. గంటమొ చేతిలోది ములుగఱ్ఱయొ ? నిల్కడ యింటిలోననోపంటపొలానొ ? చేయునది పద్యమొ సేద్యమొ ? మంచమందు గూర్చుంటివొ మంచెయందొ ? కవివో గడిదేరిన కర్షకుండవో ?రెంటికి చాలియుంటివి సరే ! కలమా హలమా ప్రియం బగున్ ?ఉ.కాయలు గాచిపోయినవిగా యరచేతులు ! వ్రాతగంటపున్రాయిడిచేతనా ? మొరటు నాగలిమేడి ధరించి సేద్యమున్జేయుటచేతనా ? కవికృషీవల ! నీ వ్యవసాయదీక్ష " కాహా " యని యంతలేసి కనులార్పక చూచిరిలే దివౌకసుల్ !ఉ."నమ్ముము తల్లి నాదు వచనమ్ము ; ధనమ్మునకై బజారులోఅమ్మనుజేశ్వరాధముల కమ్మను ని " న్నని బుజ్జగించి నీగుమ్మములోన నేడ్చు పలుకుం జెలి కాటుకకంటి వేడి బాష్పమ్ములు చేతితో తుడిచివైచెడి భాగ్యము నీకె యబ్బెరా ! !ఉ.కమ్మని తేటతెల్గు నుడికారము లేరిచి కూర్చి చాకచక్యమ్ముగ కైత లల్లు మొనగాండ్రు కవీశ్వరు లెంతమంది లోకమ్మున లేరు - నీవలె నొకండును భక్తి రసామృత ప్రవాహమ్ముల కేతమెత్తిన మహాకవి యేడి తెలుంగు గడ్డపై ?సీ.భీష్ముని పైకి కుప్పించి లంఘించు గోపాలకృష్ణుని కుండలాల కాంతికరిరాజు మొఱపెట్ట పరువెత్తు కఱివేల్పుముడివీడి మూపుపై బడిన జుట్టుసమరమ్ము గావించు సత్య కన్నులనుండివెడలు ప్రేమక్రోధ వీక్షణములుకొసరి చల్దులు మెక్కు గొల్ల పిల్లల వ్రేళ్ళసందు మాగాయి పచ్చడి పసందుగీ.ఎటుల కనుగొంటివయ్య ! నీ కెవరు చెప్పిరయ్య ! ఏరాత్రి కలగంటివయ్య ! రంగుకుంచెతో దిద్దితీర్చి చిత్రించినావు !సహజపాండితి కిది నిదర్శనమటయ్య ! ! ఉ.ముద్దులుగార భాగవతమున్ రచియించుచు, పంచదారలోనద్దితివేమొ గంటము మహాకవిశేఖర ! మధ్య మధ్య అట్లద్దక - వట్టిగంటమున నట్టిటు గీచిన తాటియాకులోపద్దెములందు - ఈ మధుర భావము లెచ్చటనుండి వచ్చురా ?ఉ.ఖ్యాతి గడించుకొన్న కవు లందరు లేరె ! అదేమి చిత్రమోపోతన యన్నచో కరిగిపోవు నెడంద, జోహారు సేతకైచేతులు లేచు ; ఈ జనవశీకరణాద్భుతశక్తి చూడగానాతని పేరులో గలదొ ; ఆయన గంటములోన నున్నదో ! ఆంధ్ర విద్యార్థిసీ.ఒకమాటు కనుమోడ్చుచుందు బమ్మెరవారిమందార మకరంద మధురవృష్టిఒకమాటు మూర్కొనుచుందు తిమ్మనగారిపారిజాత వినూత్న పరిమళమ్ముఒకమాటు చవిచూచుచుందు పెద్దనగారిద్రాక్షాగుళుచ్ఛ సుధా సుధారఒకమాటు విహరించుచుందు పింగళివారివరకళాపూర్ణ సౌవర్ణ శిఖరిగీ.ఒకట కవితా కుమారితో నూగుచుందుగగన గంగా తరంగ శృంగారడోల ;ఆంధ్ర సాహిత్య నందనోద్యానసీమనర్థి విహరించు " ఆంధ్ర విద్యార్థి " నేను.సీ.కాళిదాస కవీంద్ర కావ్యకళావీథిపరుగులెత్తెడి రాచబాట నాకుభట్టబాణుని ముద్దుపట్టి కాదంబరికథలు చెప్పెడి చెల్మికత్తె నాకుభవభూతి స్నేహార్ద్ర భావవైభవ గీతికరుణారసాభిషేకమ్ము నాకువాల్మీకి కవిచక్రవర్తి భావస్ఫూర్తిఆటలాడెడి పూలతోట నాకుగీ.భారతీదేవి మృదులాంక భద్రపీఠిముద్దులొలికెడి రతనాల గద్దె నాకు ;తెనుగుతోటల సంస్కృత వనలతాళినంటుత్రొక్కెడు " ఆంధ్ర విద్యార్థి " నేను. తెనుగు తల్లిసీ.గంటాన కవితను కదను త్రొక్కించిన"నన్నయభట్టు" లీనాడు లేరుకలహాన కంచుఢక్కల నుగ్గు నుగ్గు గావించు "శ్రీనాథు" లీవేళ లేరుఅంకాన వాణి నోదార్చి జోలలు వాడు"పోతనామాత్యు" లీప్రొద్దు లేరుపంతాన ప్రభువుతో పల్లకీ నెత్తించు కొను "పెద్దనార్యు" లీ దినము లేరుగీ."వాణి నా రాణి" యంచు సవాలుకొట్టిమాట నెగ్గించు "వీరు" లీపూట లేరు !తిరిగి యొకమాటు వెనుకకు తిరిగిచూచిదిద్దుకోవమ్మ ! బిడ్డల, తెనుగు తల్లి !సీ.కవులకు బంగారు కడియాలు తొడిగిన రాయలగన్న వరాల కడుపుసీసాలతో కవితాసార మిచ్చు శ్రీనాథుని గన్న రత్నాల కడుపుభద్రాద్రిలో రామభద్రు స్థాపించు గోపన్నను గన్న పుణ్యంపు కడుపుజగ మగంటిమి నల్దెసల్ వెలార్చిన పాపరాయని గన్న వజ్రాల కడుపుగీ.పిసినిగొట్టు రాజులకును - పిలకబట్టుకుకవులకును - పిచ్చిపిచ్చి భక్తులకు -పిఱికిపందలకు - తావు గాకుండ ముందు ముందు దిద్దుకోవమ్మ ! బిడ్డల, తెనుగుతల్లి ! కల్యాణగీతిశ్రీకరమ్ములు మీకు నాట్యైకలోలశివజటాజూట గాంగేయ శీకరములు;రంజితమ్ములు మీకు శర్వామి చరణకంజ మంజుల మంజీర శింజితములు ! ! కవితా కుమారిజడయల్లి జడకుచ్చు లిడ "రాయప్రోలు" "తల్లావజ్ఝల" కిరీట లక్ష్మినింప"పింగళి" "కాటూరి" ముంగురుల్ సవరింపదేవులపల్లి శ్రీ తిలక ముంప"విశ్వనాథ" వినూత్న వీథుల కిన్నెర మీట"తుమ్మల" రాష్ట్రగాన మ్మొనర్ప"వేదుల" "నాయని" వింజామరలు వేయ"బసవరాజు" "కొడాలి" పదములొత్తగీ."అడవి" "నండూరి" భరతనాట్యములు సలుప"జాషువా" "ఏటుకూరి" హెచ్చరిక లిడగనవ్యసాహిత్య సింహాసనమున నీకుఆంధ్ర కవితాకుమారి "దీర్ఘాయురస్తు ! "    కరుణశ్రీ జంధ్యాల పాపయ్యశాస్త్రి గారి ఉదయశ్రీ మొదటి భాగమునుండి ఏర్చి కూర్చిన మందార మకరందాలు.  

నూతన సంవత్సర శుభాకాంక్షలు

బ్లాగ్మిత్రులందరికీ మరియు వారి కుటుంబ సభ్యులకూ వికృతి నామ సంవత్సర నూతన సంవత్సర శుభాకాంక్షలు.     మల్లిన నరసింహారావు