ప్ర ప రాప స మను సు ప్ర త్యపి ని ర్దు రధి న్యు పా భ్యు దాజ్వ్య త్యవ ప

ప్రాది వళి నిరూపణము
క.
ప్ర ప రాప స మను సు ప్ర
త్యపి ని ర్దు రధి న్యు పా భ్యు దాజ్వ్య త్యవ ప
ర్యుపసర్గ వింశతికి వళు
లు పరస్పరవర్ణయుక్తి నుభయముఁ జెల్లున్.47

1.ప్ర - 2.పరా - 3.అప - 4.సమ్ - 5.అను - 6.సు - 7.ప్రతి - 8.అపి - 9.నిర్ - 10.దుర్ - 11.అధి - 12.ని - 13.ఉప - 14.అభి - 15.ఉత్ - 16.ఆజ్ - 17.వి - 18.అతి - 19.అవ - 20. పరి : ఇవి యిరువదియు నుపసర్గలు; ఇందు అప్యాజ్ అను నిరూపణ మప్రసిద్ధము. వీనిలో పరా, ఆజ్, అపి అన్నవి కాక మిగిలిన పదునేడును బరస్పర సంధి యైనప్పుడు స్వరయతి యైనను, వ్యంజనయతి యైనను బ్రయోగింప వచ్చును(ఛందోదర్పణము).

వీటి కన్నింటికీ ఉదాహరణలు క్రింది పద్యాలలో ఉన్నాయి.

శా.
ప్రారంభించు నశేషధర్మముల, సంపాదించు సత్కీర్తులన్            (ప్ర+ఆరంభించు  - పా)
బ్రారబ్ధంబులు నిర్వహించు ఫలపర్యంతంబుగా నెప్పుడున్,           (ప్ర+ఆరబ్ధంబులు - పరి+అంతము)
బ్రారబ్ధ ప్రతిలబ్ధ సంపదలచే రాగిల్లు నుల్లాసి యై,                      (ప్ర+ఆరబ్ధ - ర)
యీ రా జంచు నుతింతు రార్యు లిల విశ్వేశావనీవల్లభున్. 48       ( య+ఈ - విశ్వ+ఈశ )
తే. 
రిపుల విశసించు చోటఁ బరేతనాథుఁ,                                    ( ర+ఇ - పర+ఇతనాథు )
డుర్వి రక్షించుచోటఁ బరోఢ భుజుఁడు                                    ( డ+ఉ - పర+ఓఢ )
బహుధనా వాప్తిచో ననపాయబుద్ధి,                                     ( బ - నను+అప+ఆయ )
యంతరరులకు నీ రా జపాయకరుఁడు. 49                             ( య్ +అంత - రాజు+అప+అయకరుడు )

చ
స్మయరహితంబు, వై భవసమా గమ, మాహవధుర్యశౌర్య మ          ( స్మ - సమ్+ ఆగమ )
వ్యయము, జయంబు విస్మయసమగ్రము, పాదవినమ్ర శాత్రవా         (  వ్య - సమ్+ అగ్రము )
న్వయ పరిరక్షణం బభినవంబు, నయోచిత శాస్త్రవాచకా                 (శాత్రవాన్+వయ - వం )
న్వయనిపుణంబు చిత్త , మనయంబును విశ్వనరేంద్రభర్తకున్.         ( వాచకాన్+వయ -యంబు )
సీ.
రసభావశీలి నిరంతరశ్రుతి శాలి I యర్థావబోధ నిరర్గళుండు,
రాజన్యజన్య దురంత విక్రముఁడు దు, I రవగాహవిద్యా విహారభూమి,
దానార్హ సంపదధ్యావాస మాయుధా I యత వేదసశ్వదధ్యయనవేది
న్యాయ త ర్కాది నానాశాస్త్రకుతుకి వి I న్యస్తపూతార్థ మహాశయుండు. 42
ఆ.
ప్రచుర ఫలిత చతురుపాయాభిరాముఁ డు
పేంద్రభూపతనయుఁ డింద్రనిభుఁడు
భీమబలుఁడు జగదభీహిత శోభనా
భ్యర్థి విశ్వనాథుఁ డవనివిభుఁడు. 43
క.
చంచలత లేక దానో I దంచితుఁ డగువిశ్వనాథ ధరణీశ్వరుచే
మించినసుకవీశ్వరుల దృ I గంచలముల మలయు సిరు లుదగ్రప్రీతిన్. 44
చ.
వ్యపగత దోషుఁ డవ్యసనవర్గుఁ డుదంచిత మంత్రపంచక
వ్యపగతశత్రుమండలుఁ డయాన్వితుఁ డూర్జిత వైరిభూవర
ద్విపవరమత్త కేసరి యతీంద్రియఖేలనుఁ డార్య చర్యుఁ డ
త్యుపచితశౌర్యశాలి సుగుణోన్నతి విశ్వనరేంద్రుఁ డెప్పుడున్. 45
తే.
విశ్వ విశ్వంభరాసమా వేక్షణమున
నడరు నీహిత బహుఫలావాప్తు లెల్లఁ ;
బ్రణతు లొనరింతు రఖిల పర్యంతనృపులు
నర్థి విశ్వేశ్వరునకుఁ బర్యాయగతుల. 46
పైన కొన్నింటిని విడదీసి వళులు గుర్తించే ప్రయత్నం చేసాను. కాని నా మట్టుకు నాకే నేను గుర్తించినవి సరియైనవా కావా అనే అనుమానం రావటం మొదలెట్టింది. అందుచేతనే పూర్తి చెయ్యకుండా విడిచిపెట్టాను.