ఊపిరి యాడకుండఁ దినుచుందురు త్రావుచునుందురంతఁ దా

అవతార ఖండము
దేవతలు రావణునివలనఁ బొందుచున్న బాధలను విష్ణుమూర్తికి విన్నవించుట
క.
ప్రభు నన్నుఁ జెప్పు మనెదరు
ఋభువులుఁ దశకంధరీకృతతేజో
విభువులు దినదినగండము
విభు నూఱేండ్లాయు వయ్యె వీరల బ్రతుకుల్. 14
చ.
వరము లొసంగకుండినఁ దపస్సులు చేయరు చేసిరేనిఁ గా
పురుషులకున్ వరా లొసఁగ బోమని చెప్పఁగలేదు దానఁ గా
పురుషులయందు వాని ఫలముల్ విపరీతములౌఁ దపస్సులున్
వరములు దైత్యు లీ వరుస స్వర్గ సముచ్ఛ్రయకృచ్ఛ్రతాప్తియౌ. 15
ఉ.
అన్నిటి కేమి గాని వనజాక్ష వరంబు లొసంగె వేధ యు
త్సన్నులు పెద్దరాక్షసు లజయ్యులె యౌటకునోర్తువారిలోఁ
బిన్నయు వచ్చి నా నొసటఁబెట్టునటే యడిదంబు మొన్ననో
నిన్ననొ తాఁగనుల్ తెఱచెవే మఱి వాఁడును నింద్రజిత్తటే. 22
ఆ.
ఒక్కనాఁడు మాన్మథోత్సవాకృతులచ్చ
రలను గాంచినంత రామ ! రామ !
వెడలుచుండు నాకు వెయుయు రెండు క
న్నీటిబొట్లు నిముస నిముసమునకు.24
ఈ రామ రామ అనే ప్రయోగం రామాయణం బాగా వ్యాప్తిలోనికి వచ్చిన తఱవాత వాడుకలోనికి వచ్చిన ప్రయోగం అనుకునేవాడిని . దీనిని రామునిపుట్టుకకు ముందే విశ్వనాధ వారు ఎంత బాగా వాడారో చూడండి.
సీ.
అతని గేహము లేమి యా పురంబున నెల్ల
నధమ సేవకుఁ డయ్యె నగ్ని యనఁగఁ
జమురు వత్తియు లేక జ్వలియింపవలె దివ్వె
తెలిబూదితో మండవలయుఁ బ్రొయ్యి
యొగి దయవచ్చిన నొకతడికట్టె యం
టింతు రంటింపరు పంతగాండ్రు
రాఁజుదునో నేను రాఁజనో తడికట్టెఁ
దడికట్టెయును లేక తప్పనపుడు
గీ.
మరల నందునఁ దక్కువ మండుటయును
వనట నెక్కువ మండుట పనికిరాదు
మనసుతోడ నా యంత నే మండవలయు
నంతలోన నా యంత నే నాఱవలయు. 33

ఇది అగ్నిదేవుని వేదన అయితే యముని బాధ యెలావుందో చూడండి.
ఉ.
అంతట దక్షిణేశుఁడను నంబుజనాభ ! విచిత్రమైన వృ
త్తాంతము నాది నేను యముఁడౌటయు నాకుయముండు రావణుం
డింతకు దక్షి ణేశుఁడను నేనో దశాస్యుఁడొ చెప్పలేను ప్రా
ణాంతకమౌ నిరర్థకదిశాధిపతిత్వము లేల మాకిటన్. 35
గీ.
అన నిఋతి యంతదూర మేలయ్య యే యు
మేశుతో నుట్టికట్టి యూరేగు నితఁడు
అతఁడె తనగిరి నితఁ డెత్తినపుడు కాలి
బొటన వ్రేల్నొక్కఁగాఁ గనుల్ మిటకరించె. 38
వాయువు బాధ యంకో రకం.
క.
నే నై దువిధము లందం
బ్రాణుల దేహంబులందు మసలుదును గదా !
దానవుల మై నెచట నే
నేనో నేనే యెఱుంగ నేరను శౌరీ. 40
ఉ.
ఊపిరి యాడకుండఁ దినుచుందురు త్రావుచునుందురంతఁ దా
నై పృథివీ పదార్థము దయన్ దన సూక్ష్మతరాణుమధ్యవీ
థీపథమం దొసంగి వెలితిన్ జొరనిచ్చును నన్ను లేనిచో
నూపిరి యాడకుండుట ప్రభూ ! దనుజాళికొ నా కొ చెప్పవే ? 41